વિશાલ મોણપરા-ગુજરાતીઓની શાન… September 18, 2013
Posted by devikadhruva in : લેખ , 1 comment so far
નેટ-જગતના ગુજરાતી-વિશ્વમાં આજે જેમનું નામ અજાણ્યું નથી એવા વિશાલ મોણપરાની થોડી વાતો કરીશું. વિશાલ મોણપરા એટલે શાંત અને શરમાળ, વિનયી અને વિવેકી. નમ્ર અને નિરાભિમાની. ધર્મ અને સાહિત્ય-પ્રેમી. તેમને કામ સાથે કામ. બોલાવો તો પરાણે થોડું બોલે પણ કામ, સતત બેસુમાર કરે. એમની સિધ્ધિઓને બિરદાવીએ તે પહેલાં જરૂર કહેવાનુ મન થાય કે વિશાલ એટલે ગુજરાતીઓ માટે વરદાન, હ્યુસ્ટનનું અભિમાન અને ગુજરાતી ભાષાનું આશાસ્પદ સ્થાન.
પોતાનો પરિચય આપતા http://www.vishalon.net પર નમ્રતાપૂર્વક એ માત્ર આટલું જ લખે છે કે,
“I am Vishal Monpara. I am a Microsoft certified technology specialist and working in Houston, TX. I am proud volunteer of Bochasanvasi Shree Akshar Purushottam Swaminarayan Sanstha (BAPS). Unique combination of inspiration from my spiritual guru HDH Pramukh Swami Maharaj, love to Gujarati and technical skills led me to develop various Indian language tools.”
કેટલી સરળતા અને સહજતા !
આપની જાણકારી માટે આ રહ્યા વિશાલનાં નોંધનીય કાર્યો–
૧) પ્રમુખ ટાઇપ પેડ..
૨) સ્પેલ-ચેકર ઇન ટાઇપ પેડ..
૩) શબ્દસ્પર્ધાનો સોફ્ટવેર.
૪)કન્વર્ટર કે જેમાં ગુજરાતી ભાષાના વિવિધ ફોન્ટને યુનિકોડમાં ફેરવવાની સવલત આપી. યુનિકોડમાંથી અન્ય ફોન્ટમાં પણ બદલી શકાય છે. આ પ્રોગ્રામમાં પબ્લીશરનો ઘણો સમય બચતો હોય છે.
૫) હાલ સ્પેલચેકર માટે શબ્દ-ભંડોળ વધારી રહ્યા છે. સાર્થ જોડણીના બધા જ શબ્દો તે સ્પેલચેકરમાં લાવવા કટીબધ્ધ છે.
૬) ગુજરાતી સાહિત્ય સરિતા, હ્યુસ્ટનના વેબ પેઇજ પર એક સાથે ૩૫ જેટલાં સર્જકોને તેમના સ્વતંત્ર બ્લોગ આપ્યા.
૭) જોડણી પર એ વિશેષ ભાર મૂકે છે.માતૃભાષા એ ગૌરવ અને સંસ્કારનો વિષય છે.બીજી પેઢી સુધી તેને લઇ જવાનો પ્રયત્ન સાચા હ્રદયથી નથી થતો તેમ તે માને છે અને તેથી તે માટે તે ટેક્નીકલ સંશોધનો કરી જાળવવા મથે છે.
પ્રમુખ આઇ.એમ.ઈ.ને તેમણે વધુ સુસજ્જ કર્યું છે અને તેના ઉપયોગથી ૨૦ ભારતીય ભાષાઓમાં કંપ્યુટરમાં ટાઇપીંગ શક્ય બન્યુ છે. ડિસેમ્બર ૨૦૦૯માં આ સોફ્ટવેરની આવૃત્તિ ૧.૧ તેમણે બહાર પાડેલી અને નવી આવૃત્તિ ૨.૦ તેમણે ૧૫ ઑગષ્ટ ૨૦૧૩માં બહાર પાડેલ છે. આ સમયગાળા દરમ્યાન આ સોફ્ટવેરમાં કરેલાં ફેરફાર વિષે તે જણાવે છે કે, “ પ્રમુખ આઇ.એમ.ઈ.ની જૂની આવૃત્તિ એ લિપિ પર આધારિત હતી જેથી હિન્દી,મરાઠી,સંસ્કૃત વગેરે ભાષાઓના ટાઇપીંગ માટે દેવનાગરી લિપીના યુનિકોડ વપરાતા હતા.પરંતુ સૌથી મોટી તકલીફ એ હતી કે આ દરેક ભાષાઓમાં દેવનાગરી લિપીના અમુક યુનિકોડ વપરાતા ન હતા. વળી દરેક ભાષાઓના ટાઇપીંગના નિયમોમાં પણ થોડીક ભિન્નતા હતી. પ્રમુખ આઇ.એમ.ઈ.ની નવી આવૃત્તિમાં લિપીની જગાએ દરેક ભાષામાં ટાઇપીંગ શક્ય બન્યું છે કે જેથી દરેક ભાષાઓમાં વપરાતા અક્ષરોનો જ જે તે ભાષામાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે અને અલગ અલગ ભાષાઓના ટાઇપીંગના નિયમોની ભિન્નતાને પણ આવરી લેવાયા છે.તેનાથી ટાઇપીંગ કરવાનું પણ આસાન બન્યું છે.
આ ઉપરાંત દરેક ભાષાઓમાં ભારતિય રૂપિયાનું ચિન્હ અને સ્વસ્તિકનું ચિન્હ પણ આવરી લેવાયું છે. પહેલાં વિવિધ મૅનુનો ઉપયોગ કરવા માટે માઉસ વાપરવું પડતું હતું અને ટાઇપીંગની ઝડપ ઓછી થઇ જતી હતી. નવી આવૃત્તિમાં કીબોર્ડના શોર્ટકટની મદદથી માઉસ વગર પણ વિવિધ મૅનુનો ઉપયોગ શક્ય બન્યો છે અને ટાઇપીંગની ઝડપ જળવાઇ રહે છે.”
માત્ર ગુજરાતી ભાષા માટે પ્રમુખ આઇ.એમ.ઈ.માં કરેલાં ફેરફાર વિષે તેઓ જણાવે છે કે,
“ગુજરાતી ભાષામાં પહેલેથી જ ટાઇપીંગના મોટાભાગના નિયમો સાચા હોવાથી તેમાં મોટો ફેરફાર કર્યો નથી.પરંતુ લોકોના પ્રતિભાવના આધારે થોડા સુધારા કરવામાં આવ્યા છે.દા.ત. પહેલાં ‘છ’ લખવા માટે Ch ટાઇપ કરવું પડતું હતું.પરંતુ હવે તેને chh કે Ch બંને વડે લખી શકાય છે. વળી અન્ય ભારતિય ભાષાઓ સાથે તાલ મેળવવા માટે ‘જ્ઞ’ ને Gn કે Gy બંને વડે લખી શકાય છે. આ ઉપરાંત ભારતિય રુપિયાનું ચિન્હ પણ ઉમેરાયું છે.”
વાચકોને એ વિદિત થાય કે, પ્રમુખ આઇ.એમ.ઈ કોઇપણ વ્યક્તિ વિશાલ મોણપરાની વેબસાઇટ http://vishalon.net પરથી નિઃશુલ્ક ( ફ્રી ) ડાઉનલોડ કરીને વાપરી શકે છે.
ઑગષ્ટ ૨૦૧૩ સુધીમાં કુલ ૮૮,૫૦૦ વખત આ સોફ્ટવેર ડાઉનલોડ થયેલ છે. જાન્યુઆરી ૨૦૦૫થી ઑગષ્ટ ૨૦૧૩ સુધી ૨,૩૦૦ કલાક કરતાં પણ વધારે સમય આ વિવિધ નિઃશુલ્ક ( ફ્રી ) સોફ્ટવેર બનાવવામાં ફાળવીને તેમણે માત્ર ગુજરાતી જ નહિ પણ ભારતિય અન્ય ભાષાઓની પણ અનન્ય સેવા કરી છે.
વિશાલ વિશે શ્રી પી.કે દાવડાએ ગુજરાતના બે બ્લોગ-રત્નો- માં સવિશેષ વાત કરી છે.
તો શ્રી વિજય શાહે વિશાલ મોણપરાની એક વધુ સિદ્ધિ અને ગુજરાતી શબ્દ સ્પર્ધા માટે જરુરી શબ્દભંડોળ માટેનો પ્રોગ્રામ – વિશાલ મોણપરા દ્વારા યોગ્ય મૂલવણી કરી છે.વિવિધ સમાચાર પત્રોમાં પણ તેમના કાર્યોની નોંધ લેવાઇ છે.
આ ઉપરાંત વિશાલની એક છૂપી ખુબી એ છે કે તે્મણે ૨૦૦૫ થી ૨૦૦૭ સુધીના ગાળામાં ગઝલ અને પદ્યરચનાઓ પણ કરી છે અને હાલ પણ સમયની અનુકુળતાએ એ મસ્તી માણે છે.
આ રહ્યા કેટલાંક નમૂના ઃ
ફાયર એલાર્મ સાંભળ્યો
અને હું રૂમની બહાર નીકળી ગયો..
ત્યારે એક વિચાર આવ્યો.
તેં મારા દિલમાં લગાડેલી પ્રેમની
આગનો ફાયર એલાર્મ વાગ્યો
એ તે સાંભળ્યો હશે?
********************************
છે ડૂબવાની મજા મજધારે, સાહિલ કોને જોઇએ છે?
ફના થઇ જવું છે કેડી પર, મંઝિલ કોને જોઇએ છે?
શું સાથે લાવ્યા હતા? શું સાથે લઇ જવાના?
બે ગજ બસ છે, બ્રહ્માંડ અખિલ કોને જોઇએ છે?
********************************
થોડી મુશ્કેલી પડે અને ખરી પડે એ નાજુક સિતારા..
અમે એ સુર્ય છીએ જે સંધ્યા સમયે પણ ઢળતા નથી…..
************************************************
દરિયામાંથી મોજા કાઢી નાખશો તો બાકી શું વધશે?
પંખીડાની પાંખો કાપી નાખશો તો બાકી શું વધશે?
એક જ ચીજ બાકી રહી ગઇ છે સકળ જગતમાં
બ્રહ્માંડની પહોળાઇ માપી નાખશો તો બાકી શું વધશે?
******************************************
પારખ્યા છે ઘણા લોકો, બધા કથીર હોય છે..
આંગળીના વેઢે ગણાય એટલા જ વીર હોય છે..
એ જ વ્યક્તિ જીવનમાં આગળ નિકળે છે..
જેમાં હિંમત ખરી, સાથે થોડી ધીર હોય છે.
********************************************************
આમ, વિશાલના દિલ અને દિમાગ બંને ટેલેન્ટેડ છે !!!!
છેલ્લે, ફરી એક વાર મારા શબ્દોને દોહરાવીશ કે,વિશાલ એટલે ગુજરાતીઓ માટે વરદાન, માત્ર હ્યુસ્ટનની ગુજરાતી સાહિત્ય સરિતાનું જ નહિ પણ સમગ્ર હ્યુસ્ટન શહેરનું અભિમાન અને ભવિષ્યની નવી પેઢી માટે ગુજરાતી ભાષાનું આશાસ્પદ સ્થાન. ધરતી આવા સિતારાઓથી ચમકતી રહે એ જ ધન્યતા.
અસ્તુ.
દેવિકા ધ્રુવ
યાદગાર ક્ષણો September 5, 2013
Posted by devikadhruva in : લેખ , add a commentઑગષ્ટ ૨૯
લાંબા વિરામ બાદ ફરી એક વાર…
વચગાળામાં સાબરમતીમાં ઘણા પાણી વહી ગયા ! ( તાજી તાજી અમદાવાદથી પાછી વળેલ લાગુ છું ને ?) પરિવારના માઠા સમાચારને કારણે અચાનક જ ભારત જવાનું થયું. ઉનાળાના વેકેશનને કારણે એરલાઇન ખાસ્સી ભરચક રહી, પાછા આવવા માટે ધારી ટિકિટ ન મળી શકી. પણ એને પરિણામે કેટલાંક સાહિત્યકારોને મળવાનો અલભ્ય મોકો મળ્યો.
શરુઆત થઇ ગુજરાત વિદ્યાપીઠના ચાન્સેલર શ્રી નારાયણ દેસાઇથી. દર વખતે ભારતની મુલાકાત દરમ્યાન તેમને મળવાના યોગો અનાયાસે જાગે જ છે. મુક્તિબેન મજમુદારનું કુટુંબ એટલે મારી છત્રછાયા. નારાયણ દેસાઇનો પણ એ ઘેર જ મુકામ. તેમના તમામ એવોર્ડ પણ ત્યાં જ હોય. આ વખતે પણ એ રીતે એ ઘરમાં જ તેમને શાંતિથી મળવાનું બન્યુ. મને યાદ છે ૨૦૦૯માં મારા પ્રથમ પૂસ્તક ‘શબ્દોને પાલવડે’ની પ્રથમ કોપી પણ તેમને જ આપવા સદભાગી બની હતી અને આ બીજી ઇબૂક ‘અક્ષરને અજવાળે’ને પણ એ જ સદભાગ્ય સાંપડ્યુ. આ રહી એ ધન્ય ક્ષણો..
ગાંધીકથાના પ્રખર હિમાયતી પૂજનીય શ્રી નારાયણ દેસાઇ સાથે-જુલાઇ ૨૦૧૩.
બીજી એક સુખદ ઘટના બની “બુધસભાની”. ૨૦૦૯ની સાલમાં કવિ શ્રી યોસેફ મેકવાન નો પરિચય થયેલ. આ વખતે જ્યારે યોસેફ્ભાઇ સાથે ફોન પર વાત ચાલી રહી હતી ત્યારે જોગાનુજોગ ગુજરાત વિદ્યાપીઠના પ્રેસીડેન્ટ અને ‘કુમાર’ના તંત્રી શ્રી ધીરુભાઇ પરીખ ત્યાં બેઠેલા હતા. યોસેફભાઇએ તેમને ફોન આપતા વાતચીતનો મોકો મળ્યો અને તે પછી તો તેમની સાથે પ્રત્યક્ષ મુલાકાત પણ ગોઠવાઇ. લગભગ કલાક-દોઢ કલાક જેટલો સમય આ બંને મહાનુભાવો સાથે યોસેફભાઇના ઘેર સાહિત્યગોષ્ઠીમાં ગાળ્યો.એટલું જ નહિ, બીજા દિવસની બુધસભા માટેનું આમંત્રણ પણ મળ્યુ.
BUDH SABHA JULY 2013 (PART_01)
Watch this link. http://youtu.be/E9hzWslr-0Y.
( ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પ્રેસીડેન્ટ શ્રી ધીરુભાઇ પરીખ,દેવિકા ધ્રુવ અને કવિ શ્રી યોસેફ મેકવાન. જુલાઇ ૨૦૧૩. )
બુધસભા વિષે વર્ષોથી ઘણી વાર ઘણું બધુ સાંભળ્યું હતુ અને ‘કુમાર’માં અવારનવાર વાંચ્યું પણ હતુ. તો પણ આજે બુધ સભા વિશે થોડું સવિશેષ લખવાનું મન થાય છે.તેના ઘણા કારણો છે. સૌથી પ્રથમ તો તેનું આયોજન ખુબ જ શિસ્તબધ્ધ, સમયસર અને મુદ્દાસર હોવાથી હું ખુબ જ પ્રભાવિત થઇ. બીજું, સાહિત્યનો એક એવો સરસ માહોલ રચાય છે જે અતિશય આનંદ આપે છે. બરાબર સાતના ટકોરે ભાઇ શ્રી મનીષ પાઠકે કાર્યક્રમની શરુઆત કરી અને ક્ષણના પણ વિલંબ કે બિનજરૂરી વાતોમાં સમય વેડફ્યા વગર,એક પછી એક સર્જકો આવતા ગયા અને પોતાની કૃતિઓ રજૂ કરતા ગયાં. મધુસૂદન પટેલ,ગુંજન ગાંધી, રાધિકા પટેલ,દક્ષા પટેલ અને પ્રવીણ પટેલે પોતપોતાની એક એક કૃતિ રજૂ કરી જેમાં ગીત,ગઝલ અને અછાંદસનો સમાવેશ હતો. શ્રી ધીરુભાઇએ, વિદેશમાં ગુજરાતીને સાચવવાની અને વિક્સાવવાની પ્રવૃત્તિઓની સરસ કદર કરતાં, મારી સવિશેષ ઓળખાણ આપી અને બે સ્વરચના વાંચવાનું ઇજન આપ્યું. મેં મારી ખુબ જ માનીતી રચના ‘શતદલ’ અને ‘પૃથ્વી વતન કે’વાય છે’ એ બંને રચનાઓ રજૂ કરી. બુધસભામાં કાવ્યપઠનનો આનંદ તો થયો જ પરંતુ અન્ય સર્જકોને સાંભળવાનો અનેરો લ્હાવો પણ મળ્યો એ મારે મન બહુ મોટી વાત બની ગઇ..
ત્યારપછી મહાન કવિની અમર રચના’નીરખને ગગનમાં’ના શબ્દે શબ્દનો રસાસ્વાદ ધીરુભાઇના મુખે,મનભાવન રીતે સાંભળતા સાંભળતા ઘણી બધી જૂની સ્મૃતિઓ તાજી થતી ગઇ. ( BUDH SABHA JULY 2013 (PART_02) http://youtu.be/f2Yq0w3-wJc ) ઘડીભર માટે એચ.કે આર્ટ્સ કોલેજના વિશાળ સભાખંડમાં યશવંત શુક્લ,નગીનકાકા ( નગીનદાસ પારેખ ) કે મધુસુદન પારેખના ગુજરાતીના વર્ગમાં હોવાનો રોમાંચ અનુભવ્યો. તેમનો બુલંદ અવાજ અને હળવી રસાળ વાણી સાંભળીને ધન્યતા અનુભવી.આ યાદગાર પ્રસંગની ખુશીનો આખો યે યશ યોસેફભાઇને અને આભારનો ભાર, નતમસ્તકે શ્રી ધીરુભાઇને આપુ છું.
https://youtu.be/E9hzWslr-0Y
તે પછી ઉડન ખટોલાની જેમ, “stop by” થવા આવું છું અને ઘેર ન હોવ તો પુસ્તક ‘drop-off’ કરીને જતી રહીશ’ એવી રીતે નેટ અને વેબ ગુર્જરીના શ્રી જુ.કાકાના નામથી ખ્યાતનામ 
શ્રી જુગલકિશોર વ્યાસને પણ અલપઝલપ મળી લીધું.તેમની ઇચ્છા તો હતી કે થોડા સાહિત્ય-પ્રેમીઓને એક્ઠા કરી શાંતિથી મળીએ.પણ પ્રખર ગરમી અને સાંબેલાધાર સતત વરસાદને કારણે સંગઠનની અનુકૂળતા ન મળી શકી. છતાં એ ટૂંકી મુલાકાત દરમ્યાન (૧)ભાષાશુધ્ધિનો તેમનો આગ્રહ અને (૨) ગુજરાતી કીબોર્ડના સંશોધક આપણા હ્યુસ્ટનના લાડીલા વિશાલ મોણપરાના બહુમાનની એમ બે મુખ્ય વાતો ભારપૂર્વક કરી.
અમદાવાદના ૩૬ દિવસના રોકાણમાં માંડ ૬ દિવસ વરસાદ વિનાના હતા તેમાંના એક દિવસનો લાભ લઇ વડોદરાની મુલાકાત લીધી.ઘણાં વખતથી ‘રીડગુજરાતી’ના સ્થાપક અને સર્જક 
નવયુવાન મૃગેશ શાહને મળવાની ઇચ્છા હતી. અવારનવાર ફોન,ઇમેઇલ વગેરે માધ્યમો દ્વારા મળવાનું બનતુ. પણ આ વખતે પ્રત્યક્ષ મળતાં સાહિત્ય અને ગુજરાતી ભાષા અંગે ઘણી વાતો થઇ. એ કહે છે કે, “રીડગુજરાતીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ છે યુવાવર્ગ સુધી એવા પ્રકારનું સાહિત્ય પહોંચાડવાનો કે જે તેમને આપમેળે વાંચતા કરી દે. સૌને પોતાના જીવનનું પ્રતિબિંબ એમાં દેખાય. એક એવા પ્રકારનું વાંચન જે સૌના મનને અનેરી તાજગી અર્પે. આ હેતુથી આ વેબસાઈટ પર રોજ નિયમિત રૂપે બે ચૂંટેલા લેખો પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે.” યુવાનવયે ભાષાનો ભેખ ધરીને બેઠેલા,રાત દિવસ સતત માત્ર આ જ કામમાં મગ્ન અને એકલે હાથે ઝઝુમતા આ નવયુવાનને અંતરથી સલામ.
આવા જ એક બીજા વેબમિત્ર મળ્યા 
જિજ્ઞેશ અધ્યારું. ‘અક્ષરનાદ’ પર ધૂમ મચાવતા આ સાહિત્યપ્રેમી પણ મળવા જેવી વ્યક્તિ છે. અક્ષરનાદને એ લેખન,વાંચન અને ભ્રમણ એમ ત્રણે પ્રવૃત્તિનું સંગમ સ્થાન ‘પ્રયાગ’ તરીકે ગણાવે છે.અક્ષરના માધ્યમથી અંતરના નાદ તરફ દોરી જતી આ પ્રવૃત્તિ તેમની મનગમતી વાત છે. વેબમિત્ર તરીકે મેં જ્યારે ફોન પર “તમારા ગામમાં છું’નો ટહૂકો કર્યો ત્યારે ‘મહુવા કે વડોદરા? ના આશ્ચર્યોદ્ગાર પછી ઉમળકાભેર સ્વાગત કર્યું અને યોગાનુયોગે તે દિવસે ત્રણ મહિના પછીની તેમની એ વડોદરાની ટૂંકી મુલાકાત હતી ! જેમાં પરસ્પર આ મોકો મળી ગયો. વિચારું છું; વેબવિશ્વે કેટલું સર કર્યું અને કરાવ્યુ !!
વડોદરાની ત્રીજી એક વ્યક્તિ કે જે કમ્પોસર અને ગાયક બંને છે તેમને ખાસ મળવાનો મારો ઉદ્દેશ હતો. નામ શ્રી કર્ણિક શાહ. ૨૦૧૨માં ફ્લોરી્ડાના પોએટ્રી ફેસ્ટીવલ દરમ્યાન પરિચય થયો. ડો.દિનેશ શાહ અને અન્ય કવિઓના તેમણે કમ્પોઝ કરેલાં ગીતો અને ગઝલો તેમના પોતાના જ કંઠે ત્યારે સાંભળવા મળ્યા હતાં. તે પછી મારા કેટલાંક ગીતો અને ગઝલો તેમણે કમ્પોઝ કર્યા છે જે મારે મન આનંદનો વિષય છે. વડોદરાના તેમના રેકોર્ડીંગ સ્ટુડીઓમાં, મારા શબ્દોને સૂરબધ્ધ થઇ વહેતા સાંભળવાની એ ક્ષણો પણ યાદગાર જ રહી.
એક જ દિવસના વડોદરાના માત્ર ચાર-પાંચ કલાક જેટલાં ટૂંકા સમયગાળામાં જેમને કારણે આ બધું શક્ય બન્યું તેમનું તો સદાનુ ૠણ ! તાજેતરમાં ‘અહમથી સોહમ્ સુધી’ જેવા ઉચ્ચ,આધ્યાત્મિક વિષય પર અતિ સરળ અને સહજ ભાષામાં લખનાર નિકટના મિત્ર 
શ્રી વિલાસ ભોંડેનો, આ તબક્કે, જેટલો આભાર માનુ તેટલો ઓછો છે. કેટલીક વ્યક્તિઓ જીવતરના ગોખલે હંમેશા ઝગમગતી રહે છે.
યુ એસ એ.નીકળવાના દિવસે વળી ગુજરાતી સાહિત્ય એકેડેમી, ગાંધીનગરની મુલાકાત લીધી. ‘ગુજરાતી સાહિત્યકાર કોશ’ ઉપલબ્ધ કરી અને ગુ.સા.એ.ના મહામંત્રી તથા ‘શબ્દસૃષ્ટિ’ના કવિ,વાર્તાકાર અને તંત્રી શ્રી હર્ષદ ત્રિવેદીને પણ મળવાની તક ઝડપી. તેમની પાસેથી મનોહર ત્રિવેદી સંપાદિત કવિ શ્રી કિસન સોસાના ગીતોનો સંચય ભેટ તરીકે મળ્યો અને મારી ’અક્ષરને અજવાળે’ બૂક અવલોકનાર્થે શ્રી હર્ષદભાઇને આપી. સાહિત્યરસિક વ્યક્તિઓ સાથેની આ થોડી થોડી ક્ષણો આનંદસભર અને યાદગાર લાગે જ.
તો આ હતી મારી ખોબોભર ખુશી અને ગમતાનો ગુલાલ. કલમ શબ્દ અર્પે છે, શબ્દ કલા જગવે છે, કલા સર્જન કરે છે અને સર્જન સંબંધોનો સેતુ બને છે. કદાચ આનું જ નામ જીવન હશે કે જીવંત ચૈતન્ય હશે ! આ દિવસો દરમ્યાન કુદરતે પણ વરસવામાં માઝા મૂકી હતી. અવિરત વરસાદ પડ્યો હતો પણ ક્યાંય નડ્યો ન હતો ! એ પણ કેવો સુયોગ…ઋણાનુબંધ ! પરિવારના માઠા સમાચારથી અચાનક જ આરંભાયેલી આ અનાયોજીત યાત્રા ( કે યાતના ) મહદ્ અંશે સંકેતપૂર્ણ રહી.
बलियसी केवलम इश्वरेच्छा.
અસ્તુ.
‘જાગ્યા ત્યાંથી સવારે’ August 24, 2013
Posted by devikadhruva in : કાવ્યો , add a comment
એક સમી સાંજને ટાણે,આ સાગરને મઝધારે, અમે ચઢી ગયા વિચારે;
જરા ડોલતી નાવની ધારે,જોઇ સામે કિનારે,અમે ચઢી ગયા વિચારે….
પાર કરી છે પોણી ને પા જેટલી બાકી,
આજ લગી આ નૌકા વેગે હાંકી,
હલેસા બંને હવે ગયા છે હાંફી,
ને પહેલાં કરતા ચાલે થોડી વાંકી.
સમય આવ્યો સમજી લેવા આબોહવાને તાલે, એકમેકને ઇશારે,
એક સમી સાંજને ટાણે,આ સાગરને મઝધારે, અમે ચઢી ગયા વિચારે….
તારું મારું, મારું તારું, કરતાં કરતાં ચાલ્યાં,
આગળ-પાછળ, પાછળ-આગળ દોડ્યાં,
ખાડા-ટેકરા,તડકા-છાંયા રસ્તાઓ વટાવ્યાં,
ખારા-તૂરા, કડવા-મીઠા પીણાં સઘળા ચાખ્યા,
રહ્યું કશું ના બાકી, લાગે ઝબકી તંદ્રાવસ્થે, પરસ્પરને સહારે,
એક સમી સાંજને ટાણે,‘જાગ્યા ત્યાંથી સવારે,અમે ચઢી ગયા વિચારે…
થીજેલું સ્મિત July 4, 2013
Posted by devikadhruva in : ટૂંકી વાર્તા/લઘુ કથા , 8 comments
શિયાળાની કડકડતી ઠંડીમાં,વ્હેલી સવારે,શહેરના સૂમસામ રસ્તા પર એની કાર કબ્રસ્તાનના રસ્તે જઇ રહી હતી. આ એક રોજનો ક્રમ હતો. લીસા કારમાંથી ઉતરે, એક મીણબતી પ્રગ્ટાવે, આંખ બંધ કરી એક મિનિટ ઉભી રહે અને ગાડીમાં બેસી પાછી વળે. પછી આંખે બેઠેલા ચોમાસાને ચોંધાર વરસવા દે. કોઇને કદી કશું કહે નહિ. ઘેર આવી,મૂંગા મોંઢે એ નિત્ય કર્મોમાં લાગી જાય.
પશ્ચિમી દેશના એક ધનાઢ્ય શહેરનું એક નાનકડું સોહામણું ગામ. બરફની શ્વેત વર્ષા હોય કે પાનખરના રંગો, કુદરતની બારેમાસ ત્યાં મહેર હતી.પ્રમાણમાં ઓછી વસ્તીવાળા આ વિસ્તારમાં શાંતિ અને સલામતી હતી. અચાનક એક દિવસ ત્યાં અણધારી,અતિ હીણપતભરી, ક્રુર ઘટના ઘટી. બે મહિના પછી પણ આજે એ વાત લખતા કલમ ધ્રુજે છે, હ્રદય વલોવાઇ જાય છે અને શરીરે રુંવાડા ખડા થઇ જાય છે.
ટીવી પર જોયેલું એ દ્રશ્ય નજર સામે આવે છે. નિશાળના નાના નાના ભૂલકા એકમેકનો હાથ પકડી,ગળાની ચીસોને અંદર જ દબાવી રાખી, શિક્ષકોની સૂચના અનુસાર,સલામતીના સ્થળે પહોંચવા દોડી રહ્યા હતાં.વાતાવરણમાં ભયંકર કંપ હતો. એક ચોવીસ વર્ષના યુવાને, પોતાની મા કે જે શિક્ષિકા હતી તેના સહિત પાંચ-છ વર્ષના વીસ જેટલાં કુમળા બાળકોને વીંધી નાંખ્યા હતાં. એટલું જ નહિ રસ્તામાં આવેલ બીજા પણ ચાર-પાંચ શિક્ષકો અને આચાર્યને ઉડાવી દીધા હતાં!! કારમો કેર વર્તાયો હતો. ફૂલોને ખીલતા પહેલાં જ મુરઝાવી દીધા હતાં…સવારે સવારે જ સૂર્યાસ્ત થયો હતો. આટલાં નાના બાળકોને એકી સાથે રહેંસી નાંખવાનો બનાવ વિશ્વના ઇતિહાસમાં કદાચ આવો પહેલો બનાવ હતો.
હ્રદયને ક્યારેક તમ્મર આવે છે.
બુધ્ધિને ક્યારેક ચક્કર આવે છે.
ઘટના કદીક એવી પણ સર્જાય છે,
જે લાગણીને પથ્થર બનાવે છે.
લીસાના વલોપાતભર્યા શબ્દો હ્રદયદ્રાવક હતા.. એકાદ-બે મહિનાની અવાક અવસ્થા પછી એણે હૈયું ઠાલવ્યું હતું. ફ્રેઇમમાં મઢાયેલો ફોટો જોઇ જોઇ એ કહેતી હતી. “મારી દીકરી વિક્ટોરિયાને સ્કૂલે જવું અને નવું નવું શીખવું ખુબ ગમતું. એને મિત્રો પણ ઘણાં અને શિક્ષકોની તો ખુબ વ્હાલી. રોજ અવનવી વાતો કરે અને ઘરને પ્રસન્નતાથી ભરી દે. ડેડીની તો શ્વાસ-પ્રાણ. ગમે ત્યાં ડેડી જાય પણ દીકરીને માટે સમયસર ઘેર આવી જાય. અરે, એણે તો એની કાર પાછળ એક્સીડન્ટથી બચવા એક તક્તી પણ મૂકાવેલી “ My daughter is waiting at home.drive safely.મારી દીકરી ઘેર રાહ જુએ છે.વાહન સાચવીને હાંકો.” વિક્ટોરિયાને ચિત્રોનો પણ શોખ. ઘરના દરેક રૂમમાં એના જ ચિત્રો લટકાવેલાં છે. કહેતા કહેતાં લીસા પતિના આંસુને લૂછતી જતી હતી. લાચારીની શૂન્યમનસ્કતાએ એને શબવત્ બનાવી દીધી હતી.
આજની વાત કંઇક જુદી જ હતી. રાબેતા મુજબ,કબ્રસ્તાનથી સવારે પાછી વળેલી લીસા ભિતરના દુઃખ, ક્રોધ, હતાશા, બદલો, ફરિયાદ, સવાલો,વેરઝેરના તમામ સમંદરોને ઓળંગીને,જાણે સમાધિમાં હોય તેમ આખો દિવસ સાંજ સુધી સુનમુન,જડવત્ બેસી રહી. વચમાં વચમાં અચાનક એ આશ્વાસનભર્યા શબ્દો બોલે જતી હતી, બસ બબડે જતી હતી. “મારી દીકરીને સ્કૂલે જવું બહુ ગમતુ હતું. હવે એણે સ્કૂલ બદલી છે. એ આખા ક્લાસ સાથે, શિક્ષક સાથે અને પ્રિન્સિપાલ સાથે એક નવી અને જુદી જ સ્કૂલમાં ગઇ છે. હું પણ એને જોવા અને મળવા જલ્દી જઇશ.” કહી એ ફિક્કું અને કંઇક દયામણુ હસી. એનું સ્મિત થીજેલું હતું..
એ રાત્રે મૂશળધાર વરસાદ પડ્યો.
રાત આખી ડૂસકે ચઢી’તી.આભ સાથે ધ્રૂસ્કે રડી’તી.
પૃથ્વીના ખોળે છૂપાઇ,વિશ્વશાંતિના પ્રશ્ને રડી’તી…
વાત રે’વા દો. June 26, 2013
Posted by devikadhruva in : ગઝલ , add a comment
હ્યુસ્ટનનું એક સાહિત્ય-રત્ન એટલે રસિક મેઘાણી.તેમનું ખરું નામ અબ્દુલ રઝાક. ‘રસિક’ તેમનું તખલ્લુસ. જાણીતા ગઝલકાર ”નઝર” ગફૂરીના એ પરમ શિષ્ય. ૨૦૦૯ થી ૧૧ના બે વર્ષના ગાળામાં ગઝલના આંતર-બાહ્ય રૂપો, છંદ-ગૂંથણી અને ભાવવિશ્વ વિશે તેમની પાસેથી શીખવાનો અને એ રીતે અભ્યાસ/આયાસ અને રિયાઝનો મને પણ મોકો મળ્યો. ગઝલ-ક્ષેત્રે કલમને વધુ નક્શીદાર બનાવવાના મારા પ્રયાસની વચ્ચે, ૨૦૧૨માં તેમને સ્ટ્રોક અને હ્રદય-રોગનો હુમલો આવ્યો. ઇશ્વર-કૃપાએ બચી ગયા પણ તેમનું જમણું અંગ પેરાલીસીસનો ભોગ થઇ પડ્યુ.
હાલ પરિવાર સાથે પાકિસ્તાન જઇને સારવાર લઇ રહ્યાં છે. ગઇકાલે ફોન પર વાત કરતાં મન ભરાઇ આવ્યું. તેમનો તત્વચિંતનથી ભર્યો શેર ઘણું કહી જાય છે.
“ચહેરા ઉપર ઉભરતી રહી કાળની લકીર,
ને આપણે તો આઇનો જોતા રહી ગયાં”.
આજની મારી ગઝલ ‘રસિક’ મેઘાણીને…..સાદર….
કવિતા ફૂટતી ક્યાંથી, સુહાની વાત રે’વા દો.
નકામી માંડ રુઝાયેલ ઘાની વાત રે’વા દો.
ભર્યા ઠાલા અને પોલા, છે અર્થો શબ્દ-કોષોમાં,
પરાયા પોતીકાને જાણવાની વાત રે’વા દો.
જુએ સામે અરીસો લઇ છતાં ના જાતને જોતા,
મળે ઇશ્વર, તો શું દેખે? બેગાની વાત રે’વા દો.
સુગંધી શ્વાસમાં સૂંઘી ભરે અત્તરને વસ્ત્રો પર
ફૂલોની પાંદડી તોડી પીસ્યાની વાત રે’વા દો.
ઝવેરી વેશ પ્હેરી વિશ્વને ઘાટે જૂઠા બેઠા,
હિરા ફેંકી, વિણે પત્થર, દીવાની વાત રે’વા દો.
કોઇ લાવો નવા રાજા ને રાણીની કથાવાર્તા,
પરીઓની ખરી ખોટી, રૂપાળી વાત રે’વા દો..
કહ્યું છે સાચું વિજ્ઞાને હજારો વાર પૃથ્વી ગોળ,
મળે રોવાને ક્યાં એકે ખૂણાની વાત રે’વા દો.
સાહિત્ય ક્ષેત્રે જવલંત સિધ્ધિઓ મેળવનાર નીલમબેન દોશી સાથે એક ઝલક. June 18, 2013
Posted by devikadhruva in : સ્વરચના , add a comment
નીલમબેનની કલમ ‘સંબંધના સેતુ’ બાંધે છે, ‘અત્તરક્યારી’ ખીલવે છે, ‘અત્તરગલી’ મ્હેંકાવે છે. ‘ગમતાનો એ ગુલાલ’ કરે છે. તેમનો ‘ચપટી ઉજાસ’ અજવાળા અજવાળા પાથરે છે. રોજની ‘ખાટીમીઠી’ હસીને મમળાવવાનું મન થાય એવી રચે છે. અને ભલેને હજારો માઇલ દૂર હોય છતાં ‘પરમસમીપે” છે. તેમનો સંગ પારસમણિ જેવો છે.
નીલમબેનની વારતાની છીપમાંથી રોજ એક મોતી બંધાય છે એ છાપ સાચી સમજાય છે. તેમની વાર્તા અને નાટકોમાંથી અને વ્યક્તિત્વમાંથી પણ ભારોભાર ઇન્સાનિયત છલકાય છે.
એવી જ એક ઉમદા વાત અને ઉંચેરો સંદેશ આપતુ,નીલમબેન દોશી લિખીત એકાંકી નાટક “એક અધૂરો ઇન્ટરવ્યુ” છે. જેમાં એક એવા પાત્ર, વટવૃક્ષની વાત છે જેનું કલેજુ કરવતથી કપાય છે અને હૈયું અધૂરાં રહી ગયેલાં ઇન્ટરવ્યુથી ઘવાય છે.આ નાટકને આધારે લખાયેલ જુદા જુદા ચાર અક્ષરમેળ છંદમાં ગૂંથેલ મારી એક સ્વરચના ફરી એક વાર આપની સમક્ષ સહર્ષ….
એક અધૂરું કથનઃ
( મંદાક્રાંતા )
રે વૃક્ષો ને, કરવત થકી, કાપી છેદી જ દીધાં;
લાગ્યાં ઘાથી, ઢળી પડી પછી, પ્રાણ છોડી જ દીધાં.
( અનુષ્ટુપ ) (વૃક્ષનું વર્ણન )
છોરું એ ધરતીનો ને, ભેરું એ વનનો હતો.
વ્યોમ ને ભોમ શાળામાં, રોજે એ ભણતો હતો.
( હરિગીત )
પંખીઓના ડાળે ડાળે ટચુકડા માળા હતા;
સમૃધ્ધિમાં ખુબ કેવા મીઠડાં ટહૂકા હતા.
તાપ-ટાઢ, વંટોળ ઝિલી, સૌના રક્ષણહાર હતા;
એ ગામના આબાલવૃધ્ધો, સર્વના રખેવાળ હતા.
( શાર્દૂલવિક્રીડિત ) (વૃક્ષની ખાટીમીઠી યાદોની વાત )
યાદોના ઘનઘોર મેઘ ઉમટ્યાં, જૂના પટારા ખુલ્યાં,
નાના માસુમ બાળકો અહીં રમ્યાં,પ્રીતે જુવાનો ઝુલ્યા;
પુત્રોથી વિખુટી પડેલ જનની, હૈયાવરાળો વહી,
કાળીરાત અહીં અજાતશિશુની,તીણી જ ચીસો સહી…
( મંદાક્રાંતા )
કાળી યાદો મનથી નિસરી, મીંચીઆંખો નીતારે,
મીઠી યાદો સઘળી લઇને નેણ બંને ભીંજાવે,
નારી પ્રેમે હસતી અહિંયા ફૂલ કેવાં ચઢાવે,
હિન્દુબંધુ અવર ભગિની હાથ રક્ષા મઢાવે.
(અનુષ્ટુપ )
હૈયે ખુશી ધરી એવી, વટવૃક્ષ હસી રહ્યું.
મળે માનવ આજે તો, લ્હાણી કાજે રટી રહ્યું..
( મંદાક્રાંતા )
ત્યાં તો આવી,પરિજન વળી,પાન ફેંદી જ દીધાં,
એ વૃક્ષોને, ધડ પર પછી, કાપી છેદી જ દીધાં,
લાગ્યા ઘાથી, ઢળી પડી નીચે, હૈયુ વીંધે અરે આ !
સંદેશો તે મધુર જીવનો કોઈ પામી શકે ના !!
ઉનાળો June 3, 2013
Posted by devikadhruva in : ગઝલ , add a comment
“વેબગુર્જરી” પરિવારનુ પ્રથમ નવલું નજરાણું એટલે ‘ગ્રીષ્મવંદના’નામે ઇપુસ્તક.
તેમાં સમાવેશ પામેલ મારી એક રચના ‘ઉનાળો’ અત્રે સહર્ષ આપની સમક્ષ… ***************************
છંદવિધાન- હજઝ- ૨૮ ( લગાગાગા*૪)
ગુજાર્યો જીંદગીનો જે ઉનાળો યાદ આવે છે.
ધરા જેવી હતી હૈયાવરાળો યાદ આવે છે.
સૂકા સૂમસામ રસ્તા પર ફરે ના બે પગુ પ્રાણી,
ઝરે જલ-ધન, મળે માનવ રૂપાળો યાદ આવે છે.
નિશાળોની રજામાં માણવા મળતી મઝા કેવી,
એ વ્હાલી બાના ગામે કેરીગાળો યાદ આવે છે.
શિશુવયના લડી ઝઘડીને રમતા સાથ સૌ સંગે,
ભગિની-ભાઇનો એ નેહ નિરાળો યાદ આવે છે.
ભલે બાળે, દઝાડે ઝાળ સૂરજ ચૈત્ર-વૈશાખે,
મળે જે માર્ગમાં વૃક્ષોનો માળો યાદ આવે છે.
હકીકત તો અનોખી સ્હેલ છે સંસાર ઉનાળાની,
સમંદર ઓટ ને ભરતી ઉછાળો યાદ આવે છે
સ્વર્ગીય સમૃધ્ધિ.
Posted by devikadhruva in : ગઝલ , add a comment
Canadian rocky mountain at Jasper
નથી જાણ્યું હશે, કે ના હશે, કો’ સ્વર્ગનો આવાસ,
અને જો એ, હશે તો, થાય એવો અહીં કર્યો એહસાસ.
અનોખા ખૂબ ઉંચા શિખરો ભૂરા અને નીલા,
ભળી રાખોડી રંગોથી ભરે ભસ્માંગ-શો આભાસ.
ઝિલી ઝીલાય ના શબ્દો મહીં, કુદરત કલા અદ્ભૂત,
મઢેલા બર્ફ હિરાઓ તણા હારો વિંટ્યા ચોપાસ.
ડુબાડો જાતને પૂરી, નક્કી અહીં ખુદને ખોળો,
ગિરિમાળા પડી, અંગડાઇ લૈ એકાંતનો સહવાસ.
નથી જાણી હશે કેવી, અનંતે સ્વર્ગની સુવાસ,
કવિ વૃંદે રચ્યો એથી વધુ રૂડો કીધો એહસાસ..
જુદી જુદી શાન..
Posted by devikadhruva in : ગઝલ , 1 comment so farજમાને જમાને, જુદી જુદી શાન છે.
વડીલો ખૂણામાં, જુવાનોને માન છે.
હતી જે મઝા દાળ લાડુ ને વાલની,
પીઝા,નાન પીટા,સુરાહીને સ્થાન છે.
હજ્માજમ જેવા, સૌ રસમ પીરસાતા,
હવે રોજ રોજે, મદિરાના પાન છે.
લઇ પેન-પાટી, લખાતો હતો કકકો,
હવે આઇપેડ, આઇફોનોમાં ગાન છે.
ગયા ટેલીગ્રામો,પછી ફોન ફેક્સો,
મળે છે ઇમૈલો, ને ટેક્સ્ટના માન છે.
કરે દર્શનો સૌ, હવે તો યુટ્યુબ પર,
કથાઓ,ભજન નાટકોના યે નાદ છે.
ચઢયા ચાંદ પર ને વળી શોધ મંગળ,
હજી કેમ અંતિમ પળથી અજ્ઞાન છે ?!!
अभ्युत्थानम् अधर्मस्य…… April 23, 2013
Posted by devikadhruva in : કાવ્યો , add a comment
વર્તમાન સમયમાં,વિશ્વમાં ચારેબાજુ ઉઠેલા વિવિધ સળગતા પ્રશ્નોથી થતા અજંપાની અભિવ્યક્તિ.
******************************** ******************************
